De Schiedamse molens zijn de hoogste klassieke windmolens ter wereld. Ooit stonden er meer dan dertig molens in de stad Schiedam. De brandersmolens maalden graan voor de branders, die moutwijn stookten voor de jeneverindustrie. Vandaag de dag kun je in Schiedam 8 molens bewonderen: De Walvisch, De Drie Koornbloemen, De Nolet, De Vrijheid, De Noord, De Palmboom, De Kameel en de Babbersmolen. Een stadstour door historisch Schiedam, langs de fotogenieke molens, is dan ook een aanrader voor een uitstapje in eigen land! Ontdek aan de hand van ons artikel welke molen(s) je absoluut moet bezoeken tijdens een stedentrip naar Schiedam.
De 8 hoge molens van Schiedam
Op het moment kun je in het historische centrum van Schiedam nog 6 van de oorspronkelijke hoogste molens ter wereld bezichtigen: De Walvisch, De Drie Koornbloemen, De Vrijheid, De Noord, De Palmboom en De Kameel. De molens zijn dicht bij elkaar gelegen, in totaal op nog geen 5 kilometer afstand. Ook vind je in het centrum de molen van Nolet. Buiten het centrum van Schiedam is één van de poldermolens een paar jaar terug volledig gerestaureerd: De Babbersmolen. Sindsdien beschikt Schiedam ook weer over een ‘watermolen’.
Vooral de historische molens in het stadscentrum kun je makkelijk op één dag bezoeken.
Molen De Walvisch
Molen De Walvisch, gelegen aan de Westvest, is één van de mooiste stellingmolens in Schiedam. Deze prachtige molen werd gebouwd in 1794 en maalde granen voor jenever. De molen werd gepacht door 26 stokers. Molen De Walvisch is vernoemd naar de Groenlandse walvisvaart die aan het eind van de 18e eeuw hoogtij vierde. De eerste steen van de stellingmolen werd gelegd door A. Nolet. Familie Nolet is nog steeds bekend in Schiedam om haar jenever en de hoogste stenen molen: De Nolet.
Sinds februari 2018 is molen De Walvisch de nieuwe museummolen geworden. Deze functie is in handen van het Nationaal Jenevermuseum Schiedam. In het museum maak je kennis met de geschiedenis en werking van de mout- of brandersmolens van Schiedam. Dit wordt verteld in het Jenevermuseum. Ook is hier een molenwinkel aanwezig waar je een breed assortiment aan bakproducten kan kopen.
Noletmolen
Molen De Nolet is niet alleen de hoogste molen van Schiedam, maar zelfs de hoogste molen ter wereld. De Nolet is 42,5 meter hoog. Met de aerodynamische wieken reikt de stenen molen zelfs tot 55 meter hoogte. De Nolet behoort echter niet tot de historische molens. Deze molen is namelijk in 2005 geplaatst door Nolet Distillery. Qua uiterlijk ziet de molen er uit als een traditionele stellingmolen, maar de wieken zijn voorzien van een speciaal ontwikkeld stroomlijnsysteem. De molen draait daarnaast automatisch op de wind. Het is eigenlijk een moderne windturbine in een vintage jasje.
De Nolet (en de bijbehorende distilleerderij) is een drukbezochte attractie in Schiedam. Met name bij buitenlandse toeristen is de Nolet Distillery in trek. Bij Nolet Distillery kun je onder andere de bottelarij bezoeken, zien hoe de populaire Ketel 1 en Ketel One Vodka worden gedistilleerd en de hoogste stellingmolen ter wereld bezichtigen.
De Drie Koornbloemen
De Drie Koornbloemen is de oudste authentieke brandersmolen van Schiedam. Deze molen dateert uit 1770 en is hiermee al ruim 250 jaar oud. Door de jaren heen is de molen gebruikt voor verschillende doeleinden. Zo is de molen in de jaren ’90 gebruikt voor het zagen van mahoniehout, maar later ook voor het pellen van rijst, voor het malen van graan, erwten, maïs en bonen en voor de verwerking van veevoeder.
De Drie Koornbloemen is de enige brandersmolen met een ingebouwd molenaarshuis. Vooral vanuit het naast gelegen parkje is De Drie Koornbloemen goed te zien. Wij moeten bekennen: hij is wel een beetje aan een opfrisbeurt toe. Maar wat kun je verwachten van een molen van 250 jaar oud?
Molen De Vrijheid
Bijzonder aan molen De Vrijheid is dat hij nog grotendeels bestaat uit de oorspronkelijke onderdelen. Zo heeft de molen een gietijzeren bovenas die in 1838 werd gegoten. Dit is de oudste in zijn soort in Nederland. De Vrijheid is nog altijd in gebruik als malende molen. Vandaag de dag richt het ambachtelijk maalbedrijf zich op diverse bakkers, branders en horeca. De Vrijheid levert onder andere aan Vlaamsch Broodhuys, Notaris Jenever en het Nationaal Jenevermuseum.
Wij mochten een kijkje nemen achter de schermen bij Molen De Vrijheid en leerden hoe het ambachtelijke molenaarsvak wordt uitgevoerd. En natuurlijk klommen we ook op de stelling om het mooie uitzicht over Schiedam te bewonderen. Benieuwd naar ons bezoek? Je leest er alles over in ons artikel over Molen de Vrijheid in Schiedam. Bekijk ook onze Instagram reels-video voor een kijkje binnen bij Molen de Vrijheid.
Molen de Noord
Voor de komst van de Noletmolen, was de Noord aan de Noordvest met 33,3 meter de hoogste molen van Schiedam en tevens de hoogste ter wereld. Op de plek van De Noord hebben verschillende molens gestaan: een houten variant, later vervangen door een stenen variant en daarna nog een nieuwe stenen variant dichterbij de waterkant.
Vanaf de jaren ’30 werd er geen gebruik meer gemaakt van de windaandrijving in de molen. Dit resulteerde in onttakeling van de molen. Er bleef een peperbus over. In de oorlogsjaren diende een hokje op De Noord als uitkijkpost voor de Duitsers. Na de oorlog kocht de gemeente Schiedam De Noord en werd de molen gerestaureerd. Op het oog is De Noord nu dan ook weer een echte molen.
De Vrijheid is de ‘buurmolen’ van De Noord. De molens De Vrijheid en De Noord zijn dan ook heel mooi samen vast te leggen!
Molen De (Nieuwe) Palmboom
Net als de meeste andere molens werd De Palmboom gebouwd als brandersmolen. De molen werd oorspronkelijk gebouwd in 1781 ten behoeve van de jeneverindustrie. In 1901 is tijdens een brand aan de overkant in stoombranderij De Kraton een vonk overgeslagen naar de Palmboom. De molen is daarop volledig uitgebrand. De molenstomp is als enige bewaard gebleven. Negentig jaar later, tussen 1991 en 1993, werd De Palmboom opnieuw opgebouwd. De vernieuwde molen kreeg toen de naam De Nieuwe Palmboom. Tot 2018 was De Nieuwe Palmboom een museummolen. Het museum is sindsdien verplaatst naar De Walvisch. En de naam van deze molen veranderde toen weer terug naar ‘De Palmboom’.
Molen de Kameel
De Kameel is voor het oog de nieuwste molen in Schiedam. Deze molen werd in 2011 namelijk herbouwd. De Kameel is de kleinste van de bestaande, al dan niet herbouwde, Schiedamse molens. Qua uitstraling doet hij echter zeker niet onder voor de andere molens!
Bijzonder is zijn ligging: je ziet hem als eerste als je vanaf het treinstation of de autoweg Schiedam binnenkomt. Wat daarnaast meteen opvalt is de opening in de romp aan de waterkant. Dit is een molengrot waardoor kleine vrachtschepen tot in de molen konden varen om te lossen.
De Babbersmolen
De Babbersmolen is een uitzondering in het rijtje van Schiedamse molens. Gebouwd in 1710 is de Babbersmolen de oudste, nog bestaande stenen poldermolen van Nederland. De molen ligt dan ook niet in het historische centrum van Schiedam, maar aan de Poldervaart, richting Vlaardingen. Nadat hij in 2013 volledig is gerestaureerd is hij ingericht als bezoekersmolen. De ouderwetse molenaarswoning heeft een o.a. een bedstee, potkachel en waterpomp. Buiten op het erf vind je een moestuin, kippen, wilgengriend en nog veel meer. Je ervaart echt hoe een molenaarsgezin vroeger leefde in én van de natuur.
Naast de molen ligt de mini-Babberspolder: een watereducatieproject. Hier kun je een mini-polder met slootjes onderwater laten lopen en vervolgens weer droogmalen met een groot houten scheprad. Zo kun je op een leuke manier ervaren hoe de Babbersmolen vroeger werd gebruikt.
Tip: in het hoogseizoen is de molen elke zaterdag open voor publiek.
De molenwandeling Schiedams Molenerfgoed
Wil jij graag meer te weten komen over de Schiedamse molens? Dan raden wij de molenwandeling Schiedams Molenerfgoed aan van Stichting Schiedamse Molens. De molen is misschien wel één van de belangrijkste cultuurkenmerken van Nederland en het is dan ook ontzettend leuk om de molens niet alleen te bewonderen, maar er ook iets meer over te leren.
De wandeling Schiedams Molenerfgoed duurt 1 tot 1,5 uur en brengt je langs de molens en andere mooie historische gebouwen in Schiedam. Tijdens de wandeling krijg je vragen en opdrachten mee. Op een speelse wijze leer je over hoe de molens werken, wie er werken, wat er geproduceerd wordt en voor wie. De opdrachten zijn onderverdeeld in drie niveaus: Verkenner, Ontdekker en Kenner.
Bezoek nog meer molens op de beroemdste molenlocatie Kinderdijk
Naast de molens in Schiedam, zijn de molens in Kinderdijk ook absoluut de moeite waard. De molens van Kinderdijk staan op de UNESCO Werelderfgoedlijst en niet zonder reden. De molens van Kinderdijk zijn gebouwd om water uit de laaggelegen polder omhoog te pompen. Kinderdijk is hierdoor een uniek en iconisch waterbeheer. Een lekker dagje uit naar molencomplex Kinderdijk? Lees meer over ons bezoek aan Kinderdijk!
